Bir aile düşünün… İçinden ressamlar, heykeltıraşlar, tiyatrocular, yazarlar, gazeteciler ve Osmanlı subayları çıkmış. Modern Türk sanatına ve kültür hayatına yön vermiş bu sıra dışı ailenin adı: Şakir Paşa Ailesi.
Şirin Devrim’in kaleme aldığı bu kitap, sıradan bir aile biyografisi değil. Hem Osmanlı’nın çöküşü, hem Cumhuriyet’in doğuşu, hem de sanatın ve bireysel özgürlüğün yükselişi bu ailenin hikâyesinde iç içe anlatılıyor.
Şakir Paşa Ailesi Kitabı Özet
Bir Ailenin İçinden Bir Ülkenin Hikâyesi
Şirin Devrim, bu etkileyici kitabında doğrudan tanıklık ettiği yaşamları aktarıyor:
- Annesi Fahrünnisa Zeyd: Modern Türk resminin öncülerinden, uluslararası tanınırlığa ulaşmış bir sanatçı.
- Dayısı Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı): Sürgünle şekillenmiş bir yazar kimliği, Ege’nin ve denizin yazarı.
- Halası Füreya Koral: Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçılarından biri.
- Teyzesi Aliye Berger: Gravür sanatının öncüsü, tutkuyla dolu bir sanatçı.
- Kardeşi Melih Devrim: Soyut resmin genç ustalarından.
- Kendisi: Tiyatro oyuncusu ve yazar.
Hepsi aynı soydan, Şakir Paşa’nın çocukları, torunları ve akrabaları. Hepsi de kendi alanında birer öncü.
Büyükada’da Başlayan Bir Masal
Şirin Devrim’in çocukluğu Büyükada’daki köşkte geçer. Bu ev, sadece bir yaşam alanı değil, aynı zamanda Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçişin izlerini taşıyan, sanatla yoğrulmuş bir zaman kapsülüdür.
Yazar bu evdeki anılarla birlikte bizi:
- Çanakkale Savaşı’na
- Osmanlı’nın son günlerine
- Kurtuluş Savaşı atmosferine
- Cumhuriyet’in ilk sanat atılımlarına götürür.
Sanatın ve Deliliğin Buluştuğu Aile
Şirin Devrim, ailesini “şahane çılgınlar” olarak tanımlar. Bu ifade boşuna değildir. Her biri, toplumun kurallarına kafa tutmuş, kendi tutkularının peşinden gitmiş, sıradışı ve renkli karakterlerdir. Kitap boyunca:
- Sanat için her şeyini feda edenler,
- Politik sürgünler,
- Avrupa’da eğitim almış sanatçılar,
- Edebiyatla var olan isimler yer alır.
Onlar sadece aile değil, aynı zamanda Modern Türk Sanatının şekillenmesinde temel taşlardır.
Sanatçının Yaratım Sürecine Yakın Tanıklık
Kitap yalnızca bir aile hikâyesi değil. Aynı zamanda sanatçıların yaratım süreçlerine, ilham kaynaklarına, iç çatışmalarına da ışık tutuyor. Özellikle:
- Fahrünnisa Zeyd’in içsel yolculuğu,
- Aliye Berger’in tutkuları,
- Füreya Koral’ın mücadeleleri,
okuyucuya bir biyografi okuduğunu değil, bir sanatçının zihninde yolculuk yaptığını hissettiriyor.
Tarih, Sanat ve İnsanlık Kesişiminde Bir Ayna
“Şakir Paşa Ailesi” adlı bu kitap, sadece bir aileyi değil:
- Modern Türk kadınının dönüşümünü,
- Bireyselliğin yükselişini,
- Sanatla özgürleşmeyi,
- Toplumsal belleği anlatıyor.
Aile bireylerinin renkli yaşamları, hem bir dönem panoraması hem de sanatın bir toplumda nasıl gelişebileceğinin göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.
Kimin İçin Bu Kitap?
- Türk sanat tarihiyle ilgilenenler
- Osmanlı-Cumhuriyet geçişini birey hikâyeleriyle anlamak isteyenler
- Sanatçının iç dünyasına ilgi duyanlar
- Kadın sanatçıların mücadelelerini merak edenler
- Gerçek ama roman tadında bir hayat anlatısı okumak isteyen herkes
