Ateşten Gömlek, Halide Edib Adıvar’ın bir romanı. İlk olarak İkdam gazetesinde Haziran 1922’de yayımlanmıştır. Türk edebiyatında Kurtuluş Savaşı üzerine yazılmış olan ilk roman olarak geçmektedir.
Ateşten Gömlek Kitap Özeti
Peyami, Kurtuluş Savaşı sırasında bacaklarını kaybetmiş, başına saplanan kurşun yüzünden sık sık hayaller kurarak geçmişe dönen eski bir hariciye nazırıdır. Olayları, Cebeci Hastanesi’nde kaldığı süre içinde yazmaktadır, ve anlatısına mütareke yıllarından başlar.
Annesi onu amcasının kızı Ayşe ile evlendirmek istemiş, ancak o yurt dışına kaçmıştır. Ayşe’nin ağabeyi Cemal, İstanbul’a atanmıştır ve ikili arasında kısa sürede dostluk gelişir. Düşman uçaklarının İstanbul’u bombaladığı bir gün, Cemal’in arkadaşı İhsan ile tanışır ve bu tanışma, birçok olayın başlangıcı olur.
Bulgar Mütarekesi döneminde, Türklerin barbar ve ilkel olmadığını göstermek amacıyla toplumun her kesiminden katılımla büyük mitingler düzenlenir. Sultan Ahmet Mitingi, bu mitinglerin en büyüğüdür. Ancak, Ayşe’nin İngilizlere olan tavırları çevresindeki insanlarda büyük bir savaş azmi doğurur. Ayşe, kocası ve çocuğunun Yunanlılar tarafından öldürüldüğü İzmir’den yeni gelmiştir ve bu durum İngilizlerin dostluğunu kazanmak isteyen bazı kesimler tarafından kullanılmak istenir. Ayşe’nin tutumu ise çevresindeki insanlarda büyük bir etki yaratır.
Peyami, İhsan ve Ayşe arasında tatlı bir aşk rekabetine tanık olur ve bu durumu “Ateşten Gömlek” adıyla tanımlar. Uzun bir hastalık sonrasında, Ayşe ve Peyami birlikte İhsan’ın yanına, Adapazarı’na giderler. Ancak, burada bulunan Kezban, İhsan’a duyduğu hisler nedeniyle Ayşe’yi kıskanır.
İhsan, Ayşe’yi Cemal’in yanına gönderir ve Peyami’ye askerlik eğitimi verdirir. Bu sırada Kezban’ın girişimiyle bir olay patlak verir. Mehmet Çavuş, uyarılara rağmen her şeyi göze alarak Kezban’ı kaçırır ve Konya’da çıkan bir isyanın arkasında da o olduğu ortaya çıkar. İsyan bastırılır, Mehmet Çavuş ise asılır, ancak Kezban’ın akıbeti belirsizdir.
Peyami, Milli Savunma Bakanlığı’na atanır ve uzaklara gitmek zorunda kalır. Ayşe’nin mektupları aracılığıyla olan bitenleri öğrenir. Rumca bilmesi ve fotoğraf çekebilmesi nedeniyle Batı Cephesi’ne atanır ve İhsan da aynı birlikte bulunur.
Savaşın başlamak üzere olduğu bir dönemde, düşman uçaklarının bombardımanıyla birlikte hepsi aynı kolorduda savaşa girer. İhsan, Karadağ’a tırmanırken alnına isabet eden bir kurşunla şehit olur. Bu haber Ayşe’yi derinden etkiler, ve yolda can verir. Ardından Cemal’in ölüm haberi gelir. Artık Peyami tek başınadır.
Sonunda, Peyami de bacaklarını kaybeder ve başına saplanan bir kurşunla ameliyat masasında hayata gözlerini yumar. Ateşten Gömlek, hem milli tarihimize ışık tutan hem de vatan, memleket ve millet sevgisi ile aşkı bir arada işleyen önemli bir eserdir. Ayrıca, Kurtuluş Savaşı’ndan ilginç ve çarpıcı örnekler sunar.
